انواع نان

مصرف سرانهٔ نان در ایران بالاست و این کشور از نظر انواع نان، یکی از متنوع‌ترین کشورها است. مرسوم‌ترین نان‌های ایرانی عبارت‌اند از: نان تافتون، نان لواش، نان سنگک، نان بربری و نان مشهدی یا نان خراسانی

نان تافتون: از خمیر فطیر یا خمیر «کم ورآمده» پخته می‌شود.

نان لواش: نوعی نان نازک و ترد به قطر حدود سه میلی‌متر است.

نان سنگک: نانی نرم‌تر از لواش با کلفتی حدود ۹ میلی‌متر است که در کوره‌های حاوی سنگ پخته می‌شود.

نان بربری: نانی است قدری سفت‌تر با ضخامت ۱ تا ۲ سانتی‌متر که مانند نان سنگک، خمیر آن ورآمده‌است. این نان، در واقع به‌نام عشایر بربر است که یکی از شاهان قاجار در گذشته در جنوب تهران اسکان داد.

نان مشهدی یا نان خراسانی: نوعی نان تافتون ضخیم به حساب می‌آید اما خمیر آن کاملاً ورآمده است. از لحاظ اندازه و فرم ظاهری به شکل و شمایل نان بربری پخت می‌شود و به رنگ سفید شیری است.

نان گلک یا گعک: شبیه تافتون است اما در داخل خمیر آن سبزی به‌نام سرموک یا جزغاله استفاده می‌شود؛ که به آن بر اساس نوع مواد افزوده، نان سرموکی یا نان جزغاله‌ای یا نان قیمه یا قلیه گفته می‌شود.

نان گرده، نان اگردک یا اگرده (نان وعده صبحانه)، نان روغنی (میان وعده عصرانه)، نانهای سنتی همدان هستند، شیرمال و کماج از شیرینیهای این شهر محسوب میشوند. از نانهای محلی همدان که در خانه ها پخته میشود (نان خانگی) نان-شیرینی کاتا یا گاتاست که توسط جامعه ارمنیان همدان به این شهر راه یافته است.

نان روغنی یا نان خشک (خشکه) از خمیر فطیر درست شده ولی روغن گوسفند هم به آن اضافه کرده‌اند. پس از پخت، خشک و ترد و مثل بیسکویت می‌شود. ممکن است گاهی به این نان، کنجد، شیره انگور یا شکر می‌افزایند.

نان شیرمال: شیرمال نوعی نان است که از آرد گندم و شیر و روغن پخته می‌شود.

نان قندی گُلاج (غلاج): مانند نان بربری است ولی کلفتی آن در حدود ۴ سانتی‌متر است و در مازندران و گرگان متداول است.

نان فطیر: فطیر یکی از نان‌های سنتی ایرانی است که بیشتر در استان‌های مرکزی، خراسان رضوی، همدان، زنجان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، لرستان تولید می‌شود.

نان خانگی آران: این نان با خمیرمایهٔ مخصوص درست می‌شود که دارای زنجبیل، آرد نخودچی و سرکه است.

نان ساجی

نان تیری یکی از نانهای سنتی ایرانی است که در استانهای چهارمحال و بختیاری، خوزستان و قسمتهایی از استان اصفهان(غرب) کهکیلویه و بویراحمد استفاده میشود، وجه تسمیه آن بعلت استفاده از تیر چوبی برای پهن کردن خمیر آن بر روی توسی است؛

بنظر میرسد ابزار تولید این نان ریشه در تاریخ ایل بختیاری داشته و این ابزار بیشتر شبیه ابزار جنگ است، تیر شباهت به نیزه داشته که در طول زمان به شکل کوتاه امروزی در آمده است و توه(تاوه) شباهت زیاد به سپر سربازان دارد، این نان که بسیار نازک است، به ضخامت حدود یک میلیمتر با پهن کردن چانه نان بر روی توسی بوسیله تیر و انداختن آن بروی توه ای که با آتشی که در زیرش افروخته میشود(امروزه نوع گازی آن نیز ساخته میشود)بعمل میآید.